Historia

Osada Komprachcice powstała najpewniej w drugiej połowie XIII wieku. Po raz pierwszy wymienia się ją w księdze uposażeń biskupów wrocławskich około 1300 roku, zatem musiała to być już wówczas zorganizowana i funkcjonująca osada. Z roku 1302 pochodzi zapis, że Komprachcice były wówczas własnością jednego z najznamienitszych śląskich klasztorów – opactwa cystersów w Lubiążu. Już w 1312 roku nowym właścicielem zostaje niejaki Boruta von Stechau. W dokumentach z tego czasu wieś występuję pod łacińską nazwą „Gumperti villa”, co oznacza wieś Gumprechta. Najpewniej ów tajemniczy Gumpert był zasadźcą, czyli założycielem wsi. Stopniowo ewoluując, nazwa Gumperti villa, w wersji niemieckiej – Gomprachtitz, w polskiej – Gumprechticze, przekształca swe brzmienie i w roku 1534 występuję po raz pierwszy jako Comprachtirtz, późniejsze Komprachtschütz (Komprachcice). Gumpert przywołany zostaje raz jeszcze w roku 1936, kiedy w obliczu narastającego faszyzmu, dokonuje się na Śląsku Opolskim masowych zmian polskobrzmiących nazw miejscowości, nadając im charakter niemiecki. W związku z tym nazwę Komprachtschütz zastąpiła w 1936 nazwa Gumperstdorf – dosłowne tłumaczenie pierwotnej nazwy – „Gumperti willa”.

Na pewno już w XV wieku istniał w Komprachcicach kościół. Wzmianki o nim pochodzą z lat 1335 i 1398 roku. W roku 1398 w dokumentach konwentu w Czarnowąsach wymieniany jest Stephanus plebanus de Gumperti villa.

Do roku 1680, kiedy to ustanowiono w Komprachcicach parafię, służbę duchową pełnili tu księża z kolegiaty św. Krzyża w Opolu. W 1702 roku, z inicjatywy proboszcza Kalety, wzniesiono we wsi kolejną, trzecią już świątynię pod wezwaniem świętego Marcina, zachowaną do dziś w pobliskich Ochodzach.

 Jest to najcenniejszy zabytek gminy Komprachcice – drewniany kościół, który przeniesiono do Ochódz w 1941 roku, kiedy we wsi, dotychczas należącej do parafii Komprachcice, utworzono samodzielną parafię. Jest to świątynia drewniana, zbudowana w konstrukcji zrębowej. Wieża wzniesiona została w konstrukcji słupowej. Takie rozwiązania stosowane były często w drewnianych kościołach, konstrukcja słupowa znosi bowiem lepiej drgania, na które narażona jest wieża-dzwonnica. Wnętrze stanowi trójboczne prezbiterium, do którego przylega zakrystia i prostokątna nawa. Dwa filary wspierają zawieszony nad częścią nawy chór organowy. W kościele zachowało się sporo cennego wyposażenia. Na belce tęczowej znajduje się późnogotycki szesnastowieczny krucyfiks, po obu jego stronach umieszczono manierystyczne rzeźby świętych Piotra i Pawła wykonane na początku XVII wieku. Wszystkie te rzeźby pochodzą najprawdopodobniej z poprzednich komprachcickich świątyń. Główny ołtarz jest dziełem późnego baroku. Powstał na początku XVIII wieku – najpewniej specjalnie dla nowej świątyni. W części środkowej umieszczono rzeźbiarskie przedstawienie patrona kościoła – świętego Marcina, a po bokach figury świętych Grzegorza i Mikołaja.

Na półkolistych łukach bocznych bramek wyobrażono świętych Jana Nepomucena i Floriana.

Ołtarze boczne poświecono świętemu Józefowi i Matce Boskiej Nieustającej Pomocy. Z początku XVIII wieku pochodzą także ambona i chrzcielnica zwieńczona figuralną sceną chrztu Jezusa w Jordanie. Ciekawym zabytkiem jest, znajdująca się w zakrystii, barokowa osiemnastowieczna szafka na oleje.

Komprachcice były w XVIII wieku niezbyt wielka wsią – w roku 1783 liczyły 162 mieszkańców. Już jednak w połowie XIX wieku liczba ludności wzrosła do prawie 500 osób, zamieszkujących w 69 budynkach. We wsi znajdował się browar i wiatrak, a mieszkańcy spotykać się mogli w dwóch karczmach. Około roku 1900 liczba mieszkańców Komprachcic przekroczyła 1000, a w 1925 roku wieś liczyła już 1565 osób.

Parafia Komprachcice, obejmująca swym zasięgiem także sąsiednie Ochodze, Osiny i Polską Nową Wieś, liczyła wówczas 1535 katolików. Nic więc dziwnego, że w latach trzydziestych, za czasów proboszcza Franciszka Niedźbali, rozpoczęto budowę nowego kościoła p.w. św. Franciszka z Asyżu. Pierwszą murowaną świątynię konsekrował w roku 1936 kardynał Bertram.

Przez kilka lat stały więc we wsi obok siebie dwa kościoły – stary, drewniany i nowy, murowany. Dopiero w 1941 roku, po utworzeniu parafii w pobliskich Ochodzach, drewniany kościół p.w. św. Marcina przeniesiono wraz z wyposażaniem do tej właśnie wsi.

Ze starego kościoła w Komprachcicach pozostał jedynie osiemnastowieczny obraz świętej Tekli.

W roku 1960 Komprachcice zamieszkiwały już 2442 osoby. Dziś miejscowość ta liczy ok. 2300 mieszkańców i jest największą wsią w gminie.

Do parafii komprachcickiej należy także wieś Osiny, którą odnotowuje już czternastowieczna księga uposażeń biskupów pod nazwą Ossini. Niektóre jednak źródła podają, że wieś powstała dopiero w XVIII wieku, jako kolonia, w której osiedliło się kilku dragonów, jeszcze inni twierdzą, że powstała dopiero po wojnie trzydziestoletniej.

W latach dwudziestych XX wieku ewangelicy z Osin byli największą zwartą grupą na terenie obecnej gminy Komprachcice. Wtedy wzniesiono tu kościół ewangelicki im. Gustawa Adolfa.

Niemiecka nazwa wsi brzmiała Rothaus. Krótko po wojnie, kiedy Osiny znalazły się w granicach Polski, używano spolszczonej nazwy – Rotuz. Miejscowość liczy ok. 550 mieszkańców.